Asinkroni motori su jedan od najčešće korištenih tipova električnih motora u industriji i domaćinstvima. Njihova pouzdanost, jednostavnost konstrukcije i relativno niska cijena čine ih idealnim rješenjem za mnoge aplikacije. Kada je u pitanju pokretanje asinkronog motora, postoji nekoliko metoda, a jedna od najpoznatijih je zvijezda-trokut metoda. U ovom članku detaljno ćemo objasniti što je točno zvijezda-trokut pokretanje, kako ga provesti i koje su njegove prednosti i nedostaci.
Asinkroni motor radi na principu elektromagnetske indukcije. Kada se na motor dovede trofazna struja, stvara se magnetsko polje koje pokreće rotor. Međutim, pokretanje asinkronog motora može uzrokovati veliki početni strujni udar, što može oštetiti motor ili električni sustav. Da bi se smanjio taj početni udar, koristi se metoda zvijezda-trokut.
U zvijezda-trokut metodi, motor se prvo povezuje u zvijezda konfiguraciju, što smanjuje napon na svakom namotaju i time smanjuje početnu struju. Kada motor postigne određenu brzinu, prebacuje se u trokutičnu konfiguraciju, gdje radi punim kapacitetom. Ova metoda je osobito korisna za motore koji imaju visoke početne struje, kao što su veliki industrijski motori.
Proces pokretanja asinkronog motora u zvijezda-trokut konfiguraciji počinje s pravilnim povezivanjem namotaja motora. U zvijezda konfiguraciji, svi krajevi namotaja su spojeni zajedno, dok su preostala tri kraja spojena na trofazni izvor napajanja. Ovaj način povezivanja smanjuje napon na svakom namotaju na oko 58% napona punog opterećenja, što značajno smanjuje početnu struju. Kada motor dosegne približno 70-80% svoje punog opterećenja, prekidač prebacuje motor u trokutičnu konfiguraciju, gdje su svi namotaji spojeni na punu snagu.
Ključni elementi za uspješno pokretanje asinkronog motora koristeći zvijezda-trokut metodu uključuju pravilno dimenzioniranje prekidača i zaštitnih uređaja, kao i precizno podešavanje vremena prebacivanja između zvijezda i trokuta. Vrijeme prebacivanja ovisi o karakteristikama motora, ali obično se kreće od nekoliko sekundi do desetak sekundi. U praksi, ovo vrijeme se može prilagoditi ovisno o specifičnim zahtjevima aplikacije.
Jedna od glavnih prednosti zvijezda-trokut metode je smanjenje početnog strujnog udara, što produžava vijek trajanja motora i smanjuje troškove održavanja. Također, ova metoda omogućuje postupno povećanje brzine motora, čime se smanjuje mehaničko opterećenje na dijelove motora. Osim toga, zvijezda-trokut metoda može se lako implementirati u postojeće sustave s minimalnim preinakama.
Iako ova metoda ima brojne prednosti, postoje i neki nedostaci. Na primjer, zvijezda-trokut metoda nije prikladna za sve tipove motora. Manji motori s niskim početnim strujama mogu se pokretati izravno u trokutičnom režimu bez ikakvih problema. Osim toga, zvijezda-trokut metoda može biti skuplja u smislu instalacije i opreme, budući da zahtijeva dodatne komponente poput prekidača i releja.
U zaključku, pokretanje asinkronog motora u zvijezda-trokut konfiguraciji predstavlja efikasan način za smanjenje početnog strujnog udara i produženje vijeka trajanja motora. Uz pravilno dimenzioniranje i podešavanje sustava, zvijezda-trokut metoda može značajno poboljšati performanse motora u različitim industrijskim aplikacijama. Ako razmatrate korištenje asinkronog motora, svakako uzmite u obzir ovu metodu kao jednu od mogućih opcija za pokretanje.
